Η χοληστερίνη είναι μια λιπώδης ουσία που βρίσκεται φυσικά στον οργανισμό μας και είναι απαραίτητη για την παραγωγή κυτταρικών μεμβρανών, ορμονών και χολικών οξέων. Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι χοληστερίνης: η HDL (καλή χοληστερίνη) που μεταφέρει τη χοληστερίνη από τα όργανα στο ήπαρ για αποβολή, και η LDL (κακή χοληστερίνη) που μπορεί να συσσωρευτεί στα αγγεία προκαλώντας αρτηριοσκλήρωση.
Οι κανονικές τιμές ολικής χοληστερίνης πρέπει να είναι κάτω από 200 mg/dl, ενώ η LDL κάτω από 100 mg/dl και η HDL πάνω από 40 mg/dl για άνδρες και 50 mg/dl για γυναίκες. Παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:
Η υψηλή χοληστερίνη συνήθως δεν παρουσιάζει συμπτώματα, γι' αυτό είναι σημαντικοί οι τακτικοί έλεγχοι αίματος για έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση.
Οι στατίνες αποτελούν την πρώτη γραμμή θεραπείας για τη μείωση της χοληστερίνης. Δρουν αναστέλλοντας το ένζυμο HMG-CoA αναγωγάση, το οποίο είναι υπεύθυνο για τη σύνθεση χοληστερίνης στο ήπαρ. Αυτό οδηγεί σε αυξημένη έκφραση των υποδοχέων LDL στα κύτταρα του ήπατος, με αποτέλεσμα την καλύτερη απομάκρυνση της LDL χοληστερίνης από το αίμα.
Στην ελληνική αγορά διατίθενται αποτελεσματικές στατίνες όπως:
Η δοσολογία καθορίζεται από τον ιατρό ανάλογα με τις αρχικές τιμές χοληστερίνης και τους στόχους θεραπείας. Συνήθως λαμβάνονται το βράδυ καθώς η σύνθεση χοληστερίνης είναι μεγαλύτερη τη νύχτα. Οι πιο συχνές παρενέργειες περιλαμβάνουν μυϊκούς πόνους και σπάνια ηπατική δυσλειτουργία, γι' αυτό απαιτείται τακτική παρακολούθηση.
Εκτός από τις στατίνες, υπάρχουν και άλλες κατηγορίες φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της υψηλής χοληστερίνης. Η Ezetimibe (Ezetrol) είναι ένας αναστολέας απορρόφησης που μειώνει την πρόσληψη χοληστερίνης από το έντερο και συχνά συνδυάζεται με στατίνες για καλύτερα αποτελέσματα.
Οι φιμπράτες, όπως η Fenofibrate και η Gemfibrozil, είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές στη μείωση των τριγλυκεριδίων και την αύξηση της "καλής" χοληστερίνης (HDL). Οι συνδυαστικές θεραπείες προσφέρουν μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, ειδικά σε ασθενείς με σοβαρή δυσλιπιδαιμία.
Τα νέα φάρμακα PCSK9 inhibitors αποτελούν επαναστατική θεραπεία για ασθενείς με οικογενή υπερχοληστερολαιμία ή εκείνους που δεν ανταποκρίνονται στη συμβατική θεραπεία.
Τα φυσικά προϊόντα και συμπληρώματα διατροφής αποτελούν σημαντικό συμπλήρωμα στη διαχείριση της χοληστερίνης. Τα Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα προσφέρουν καρδιοπροστασία και μείωση των τριγλυκεριδίων, ενώ η κόκκινη μαγιά ρυζιού περιέχει φυσικές στατίνες που συμβάλλουν στη μείωση της χοληστερίνης.
Οι φυτοστερόλες εμποδίζουν την απορρόφηση της χοληστερίνης, ενώ η βήτα-γλυκάνη βρώμης δημιουργεί προστατευτική δράση στον οργανισμό.
Η ενσωμάτωση φυσικών συμπληρωμάτων απαιτεί πάντα ιατρική συμβουλή για την εξασφάλιση ασφάλειας και αποτελεσματικότητας.
Η παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή αποτελεί τον ιδανικό τρόπο διατροφής για τον έλεγχο της χοληστερίνης. Βασίζεται σε εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, φρέσκα φρούτα και λαχανικά, όσπρια, ξηρούς καρπούς και ψάρι. Η έρευνα έχει δείξει ότι αυτό το διατροφικό μοτίβο μειώνει σημαντικά την LDL χοληστερίνη και βελτιώνει την καρδιαγγειακή υγεία.
Συγκεκριμένα τρόφιμα μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση των επιπέδων χοληστερίνης:
Πρέπει να περιοριστούν τα κόκκινα κρέατα, τα επεξεργασμένα τρόφιμα, τα τηγανητά και τα γλυκά με κορεσμένα λιπαρά.
Η τακτική άσκηση 150 λεπτά εβδομαδιαίως αυξάνει την HDL χοληστερίνη, ενώ η διακοπή του καπνίσματος βελτιώνει άμεσα την καρδιαγγειακή λειτουργία.
Οι υγιείς ενήλικες άνω των 20 ετών πρέπει να ελέγχουν τη χοληστερίνη κάθε 4-6 χρόνια. Άτομα με υψηλό κίνδυνο ή υπάρχουσα θεραπεία χρειάζονται πιο συχνούς ελέγχους, συνήθως κάθε 3-6 μήνες.
Οι στόχοι διαφέρουν ανάλογα με τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Για άτομα χωρίς παράγοντες κινδύνου, η LDL πρέπει να είναι <130 mg/dL, ενώ για ασθενείς υψηλού κινδύνου ο στόχος είναι <70 mg/dL ή ακόμα χαμηλότερα.
Η τακτική λήψη των φαρμάκων και η τήρηση των διατροφικών οδηγιών είναι κρίσιμες για την επιτυχία της θεραπείας. Η διακοπή της θεραπείας χωρίς ιατρική επίβλεψη μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνη αύξηση της χοληστερίνης.
Επικοινωνήστε άμεσα με τον γιατρό σας σε περίπτωση μυϊκών πόνων, ανεξήγητης αδυναμίας ή σκούρων ούρων κατά τη λήψη στατινών.
